Δευτεροπαθές Λεμφοίδημα μετά από Μαστεκτομή
Είναι η διόγκωση ενός άκρου (χέρι ή πόδι) λόγω συσσώρευσης της λέμφου. Η δυσκολία στην παροχέτευση της λέμφου προκαλεί οίδημα (= πρήξιμο).
Η λέμφος είναι ένα λεπτόρευστο, διαυγές υγρό που κυκλοφορεί στο σώμα και αποβάλει βακτήρια και άχρηστα προϊόντα του μεταβολισμού από τους ιστούς. Οίδημα σημαίνει συσσώρευση κάποιου υγρού.
Επομένως, λεμφοίδημα είναι η συσσώρευση λέμφου σε οποιαδήποτε περιοχή του σώματος.
Προκειμένου για ασθενείς με καρκίνο του μαστού συνήθως εμφανίζεται στο άνω άκρο. Σπανιότερα όμως μπορεί να προσβάλει τον μαστό, την μασχάλη, τον θώρακα ή/και την ράχη.
O καρκίνος του μαστού είναι η συχνότερη αιτία δευτεροπαθούς λεμφοιδήματος.
Μέρος της χειρουργικής αγωγής κατά του καρκίνου του μαστού είναι η αφαίρεση δύο ή τριών λεμφαδένων από την μασχάλη (βιοψία φρουρού λεμφαδένα).
Σε άλλες περιπτώσεις κρίνεται σκόπιμο να αφαιρεθούν περισσότεροι λεμφαδένες (μασχαλιαίος λεμφαδενικός καθαρισμός).
Αρκετοί ασθενείς χρειάζονται και ακτινοθεραπεία στον θώρακα και/ή στην μασχάλη. Τόσο οι προαναφερθείσες χειρουργικές επεμβάσεις όσο και η ακτινοθεραπεία καταστρέφουν τους λεμφαδένες και διακόπτουν τη φυσιολογική ροή της λέμφου μέσα από τα αγγεία.
Με την πάροδο του χρόνου, τα εναπομείναντα λεμφαγγεία αδυνατούν να διακινήσουν την λέμφο, με αποτέλεσμα την συσσώρευση υγρού στους ιστούς. Η επίπτωση του δευτεροπαθούς λεμφοιδήματος σε πάσχοντες από καρκίνο του μαστού κυμαίνεται μεταξύ 20-30%.
- πρήξιμο στο χέρι ή σπανιότερα στον μαστό που αφήνει εντύπωμα στην πίεση
- ασυμμετρία μεταξύ των άνω άκρων ή των μαστών
- η ασθενής δυσκολεύεται να βάλει και να βγάλει ρολόγια, δακτυλίδια ή βραχιόλια
- όταν το χέρι είναι πολύ πρησμένο το δέρμα μοιάζει με φλοιό πορτοκαλιού
- αίσθημα βάρους και ερυθρότητα στο χέρι
- δυσκαμψία του ώμου ή του χεριού
Σημείωση: Το απότομο πρήξιμο αποτελεί επείγον ιατρικό πρόβλημα και σημαίνει:
- εν τω βάθει φλεβική θρόμβωση στο χέρι
- επιπολής θρομβοφλεβίτιδα
- υποδερματίτις (φλεγμονή στο δέρμα)
- λεμφαγγειίτις (φλεγμονή και απόφραξη των λεμφαγγείων του χεριού)
- απόφραξη των λεμφαγγείων από υποτροπή του καρκίνου
- Λεμφοίδημα, το οποίο εμφανίζεται σε ποσοστό 5-17% των ασθενών που έχουν υποβληθεί σε βιοψία φρουρού λεμφαδένα (αφαίρεση 2-3 λεμφαδένων).
- Σε περίπτωση λεμφαδενικού καθαρισμού της μασχάλης (αφαίρεση 5-30 λεμφαδένων) ο κίνδυνος κυμαίνεται από 20-53%.
- Πολλαπλές χειρουργικές επεμβάσεις στο θωρακικό τοίχωμα ή πιο εκτεταμένη χειρουργική επέμβαση: π.χ. επανεγχειρήσεις, μαστεκτομή με ή χωρίς αποκατάσταση
- Ακτινοβολία-καταστρέφει λεμφαδένες και λεμφαγγεία και εμποδίζεται η διακίνηση της λέμφου
- Χημειοθεραπεία – πιο συχνά εμφανίζεται λεμφοίδημα λόγω διήθησης λεμφαδένων και λεμφαγγείων από τη νόσο. Άλλωστε γι’ αυτό γίνεται η χημειοθεραπεία.
- Παχυσαρκία
- Υποδερματίτις ή λεμφαγγειίτις. Η φλεγμονή αυτή προκαλεί οίδημα και αποφράσσει τα λεμφαγγεία.
- Τοπική υποτροπή της νόσου στο θωρακικό τοίχωμα ή στη μασχάλη
Σημείωση: Οσάκις η μαστεκτομή συνοδεύεται από αφαίρεση λεμφαδένων και ακτινοβολία η πιθανότητα εμφάνισης λεμφοιδήματος αυξάνεται δραματικά.
Οσάκις συμβαίνουν επιδεινώνουν το λεμφοίδημα και δυσχαιρένουν την θεραπεία του:
- Υποδερματίτις (ερυσίπελας – οφείλεται σε στρεπτόκοκκους ομάδος Α ή G)
- Λεμφαγγειίτις (φλεγμονή και απόφραξη των λεμφαγγείων) που εκδηλώνεται ως επώδυνες κόκκινες γραμμώσεις στο δέρμα.
- Λεμφαγγειοσάρκωμα (σπάνια κακοήθης εξαλλαγή παραμελημένου λεμφοιδήματος)
- Ψυχολογικές και κοινωνικές επιπλοκές
Η διάγνωση είναι κλινική και τίθεται όταν υπάρχει διαφορά ≥ 2 cm στην περιφέρεια μεταξύ των δύο δακτύλων (περιοχή βραχίονος).
Την διάγνωση πιστοποιούν στην «Λεμφολογική Κλινική» ο ειδικός Αγγειοχειρουργός.
Η Θεραπεία στο Λεμφοίδημα
Σήμερα υπάρχουν πολλές και αποτελεσματικές θεραπείες. Το λεμφοίδημα είναι χρόνια νόσος και χρήζει σωστής και συστηματικής θεραπείας τόσο για την κλινική βελτίωση όσο και για την διατήρηση του θεραπευτικού αποτελέσματος.
Απαιτεί εξειδικευμένους χειρισμούς από ειδικούς επιστήμονες σε εξειδικευμένες κλινικές λεμφοιδήματος.
Η δική μας Λεμφολογική Κλινική αποτελείται από:
- Δύο Αγγειοχειρουργούς : Υπεύθυνοι για τη διάγνωση και οδηγίες τις θεραπείας
- Ένα Λοιμωξιολόγο : Υπεύθυνος για τον έλεγχο λοιμώξεων, υποδερματίτιδας και μυκητιάσεων
- Τρεις Γενικούς Χειρουργούς : Υπεύθυνοι για την παρακολούθηση των ασθενών
- Ένα Γενικό Ιατρό : Υπεύθυνος του προγράμματος θεραπείας
- Τέσσερις Λεμφοθεραπευτές: Εξειδικευμένοι φυσιοθεραπευτές για τη θεραπεία του λεμφοιδήματος
- Ένα Δερματολόγο : Υπεύθυνος για την περιποίηση του δέρματος
- Ένα Σύμβουλο Ψυχική Υγεία: Υπεύθυνος για την ψυχολογική υποστήριξη και ενεργοποίηση του οικογενειακού περιβάλλοντος
- Ένας Διαιτολόγο – Διατροφολόγο: Υπεύθυνος για τον έλεγχο βάρους
- Τρεις Νοσηλεύτριες : Υπεύθυνες νοσηλείας
- Ένα Ποδίατρο : Υπεύθυνος για τη θεραπεία των ονύχων των δακτύλων και των ονυχομυκητιάσεων
- Ένα καθηγητή φυσικής αγωγής: Υπεύθυνος για τη δοκιμασία κόπωσης για τα κάτω άκρα (πόδια), τη μέτρηση της κυκλοφορίας και το πληθυσμογράφημα.
Α. Αξιολόγηση προ της ενάρξεως της θεραπείας
- Φωτογράφηση και των 2 άνω άκρων
- Μέτρηση του όγκου και των 2 χεριών
- Έλεγχος από Λοιμωξιολόγο & Δερματολόγο εάν υπάρχουν σημεία φλεγμονής και αξιολογηση της κατάστασης του δέρματος. Οδηγίες περιποίησης του δέρματος.
Β. Στάδια θεραπείας
1. Λεμφική αποσυμφόρηση (complete decongestive therapy): με ειδικά μηχανήματα «λεμφικής παροχέτευσης» ερεθίζονται οι λεμφαδένες και τα λεμφαγγεία και προωθείται η λέμφος σε διάφορα σημεία ώστε να δημιουργηθεί κενό και να απορροφηθεί αυτόματα, λόγω διαφοράς πιέσεως. Ερεθίζονται μόνο τα υγιή λεμφαγγεία και όχι το πάσχον μέλος.
2. Λεμφική αποσυμφόρηση ή παροχέτευση με εξειδικευμένο ερεθισμό των λεμφαδένων της αντίθετης (υγιούς) μασχάλης και των βουβωνικών λεμφαδένων.
3. Άσκηση (χωρίς να είναι δεμένο το χέρι).
Ασκησιολόγιο από την παγκόσμια οργάνωση λεμφοιδήματος. Ειδικές ασκήσεις του χεριού που στοχεύουν στην αυτόματη προώθηση της λέμφου οσάκις συσπώνται οι μυς του χεριού.
4. Περιποίηση, ενυδάτωση , απολύμανση του δέρματος του χεριού
5. Περίδεση ολόκληρου του χεριού και των δακτύλων με ειδικούς ανελαστικούς επιδέσμους σε 3 διαφορετικά στρώματα.
6. Άσκηση μετά την περίδεση. Αυξάνει ακόμη περισσότερο η παροχέτευση της λέμφου. Η λέμφος γλυστράει και προωθείται προς τον θώρακα αφού τα λεμφαγγεία και οι λεμφαδένες συμπιέζονται από 2 σημεία: την περίδεση και την σύσπαση των μυών.
Σημείωση: Η λέμφος γλυστράει όπως γλυστράμε όταν πατάμε μια πεπονόφλουδα
7. Το χέρι δεν κρεμιέται αλλά η ασθενής φέρει ειδικό ιμάντα ανάρτησης από τον αυχένα.
8. Υποστηρικτική θεραπεία ασθενούς και συγγενών
Η θεραπεία είναι καθημερινή εκτός Σαββάτου και Κυριακής. Διαρκεί περίπου 2 ώρες ανά ημέρα.
Συνολικά διαρκεί 4-6 εβδομάδες.
Ειδικό κατά παραγγελία (custom made) γάντι-μανίκι διαβαθμισμένης συμπίεσης. Η ασθενής το φοράει καθημερινά μετά το τέλος της θεραπείας της μέχρι πλήρους αποκατάστασης. Είναι πολύ σημαντικό το γάντι-μανίκι να είναι φτιαγμένο κατά παραγγελία ώστε να έχει σωστή εφαρμογή, καλύτερη αποτελεσματικότητα και κυρίως να αποφεύγονται τραυματισμοί του δέρματος.
Η Λεμφολογική Κλινική είναι η πλέον οργανωμένη σε επιστημονικό προσωπικό σε γνώση και εμπειρία. Ελέγχεστε και παρακολουθήστε από υψηλών προδιαγραφών επιστήμονες.
Στη λεμφολογική κλινική ΛΕΜΦΟΣ είστε ασφαλείς.